Xuất khẩu cá tra hướng tới các thị trường tiềm năng

Tháng 4 vừa qua, trong khi xuất khẩu cá tra sang các thị trường như Trung Quốc – Hồng Kông, Brazil, EU, Thái Lan… tăng trưởng so với cùng kỳ 2024, thì xuất khẩu sang Hoa Kỳ lại giảm 15% (đạt 40 triệu USD). Trước đó, trong tháng 3, xuất khẩu cá tra sang Hoa Kỳ cũng đã giảm nhẹ sau khi tăng mạnh trong tháng 2.

Đây là dấu hiệu cho thấy, thuế đối ứng đã bắt đầu tác động tới xuất khẩu cá tra sang thị trường Hoa Kỳ, cho dù trong tháng 4, tận dụng thời gian hoãn thuế đối ứng, nhiều doanh nghiệp ngành cá tra đã tranh thủ đưa hàng sang thị trường này.

Phản ứng của Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn – doanh nghiệp xuất khẩu cá tra lớn nhất sang Hoa Kỳ, cho thấy được nỗi lo ngại về tác động của thuế đối ứng. Bước vào năm 2025, Vĩnh Hoàn đặt mục tiêu doanh thu cả năm là 13.800 tỷ đồng (tăng 9,7% so với năm 2024) và lợi nhuận sau thuế của công ty mẹ 1.500 tỷ đồng (tăng 22,3%).

Sau khi Chính quyền Hoa Kỳ công bố thuế đối ứng, Vĩnh Hoàn đã đưa ra 2 kịch bản về doanh thu, lợi nhuận 2025, cả 2 kịch bản đều giảm so với kế hoạch ban đầu.

Cụ thể, theo kịch bản cơ bản, mục tiêu doanh thu thuần của Vĩnh Hoàn trong năm nay là 10.900 tỷ đồng (giảm 12,9% so với năm 2024), lợi nhuận sau thuế công ty mẹ 1.000 tỷ đồng (giảm 18% so với năm 2024 và giảm 33,3% so với kế hoạch ban đầu).

Theo kịch bản cao, Vĩnh Hoàn đặt mục tiêu doanh thu thuần 12.350 tỷ đồng (giảm 1,3% so với năm 2024), lợi nhuận sau thuế công ty mẹ 1.300 tỷ đồng (tăng 6% so với năm 2024 nhưng giảm 13,3% so với kế hoạch ban đầu).

Tuy đã phải điều chỉnh giảm khá nhiều về mục tiêu doanh thu, lợi nhuận do e ngại những tác động của thuế đối ứng, nhưng Vĩnh Hoàn không quá bi quan về thị trường Hoa Kỳ và không có ý định từ bỏ thị trường này. Trước hết, các khách hàng Hoa Kỳ của Vĩnh Hoàn hiện vẫn đang tiêu thụ tốt, đơn hàng xuất khẩu cá tra sang Hoa Kỳ của Vĩnh Hoàn trong quý II khá khả quan. 

Đặc biệt, Vĩnh Hoàn đang có lợi thế riêng khi là doanh nghiệp duy nhất đủ điều kiện được đưa ra khỏi phạm vi áp dụng thuế chống bán phá giá, theo thỏa thuận giữa Chính phủ hai nước chấm dứt tranh chấp kéo dài về thuế chống bán phá giá đối với sản phẩm cá tra, basa phi lê của Việt Nam xuất khẩu vào Hoa Kỳ.

Trong bối cảnh thuế đối ứng sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến xuất khẩu cá tra sang Hoa Kỳ, nhiều thị trường lớn và thị trường tiềm năng cần được các doanh nghiệp quan tâm khai thác nhiều hơn trong thời gian tới.

Trong những thị trường lớn của cá tra Việt Nam hiện nay, Brazil được coi là còn nhiều dư địa để tăng trưởng. 4 tháng đầu năm nay, xuất khẩu cá tra sang Brazil đạt 63 triệu USD, tăng 67% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, trong thời gian qua, Brazil hầu như chỉ nhập khẩu cá tra phi lê cắt khúc đông lạnh, mà chưa mua các sản phẩm cá tra phi lê khác.

Thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Brazil cho hay, sau khi Brazil mở cửa trở lại cho cá rô phi Việt Nam, hai bên sẽ tập trung vào việc hoàn thành các bước kỹ thuật cuối cùng để Brazil cho phép nhập khẩu tất cả các loại sản phẩm cá tra phi lê Việt Nam theo tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế công nhận. Đổi lại, phía Việt Nam sẽ mở cửa cho sản phẩm thịt bò của Brazil. Như vậy, sau khi 2 nước hoàn tất đàm phán, thị trường Brazil sẽ càng rộng mở hơn nữa cho cá tra Việt Nam.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Hằng, chuyên gia thị trường cá tra của VASEP, Thái Lan cũng là một thị trường còn nhiều tiềm năng để khai thác của cá tra Việt Nam. Thái Lan hiện là thị trường lớn thứ 2 ở khu vực châu Á của cá tra Việt Nam, sau Trung Quốc. 4 tháng đầu năm nay, xuất khẩu cá tra sang Thái Lan đạt 25 triệu USD, tăng 18% so với cùng kỳ 2024.

Ngành cá tra Việt Nam đang có nhiều cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu sang Thái Lan do nhu cầu tiêu thụ ở thị trường này đang tăng lên khi ngành dịch vụ thực phẩm phát triển mạnh với hệ thống nhà hàng, khách sạn, quán ăn đa dạng. Tại Thái Lan, cá tra Việt Nam được sử dụng nhiều trong các món ăn chế biến sẵn, buffet hải sản và các nhà hàng theo phong cách quốc tế.

Hiệp định ATIGA giúp giảm thuế nhập khẩu, sự gần gũi về địa lý dẫn tới chi phí vận chuyển thấp, cũng là những yếu tố quan trọng để các doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu cá tra sang Thái Lan trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, VASEP đã gợi ý nhiều thị trường tiềm năng khác cho cá tra Việt Nam như các quốc gia Hồi giáo ở Trung Đông, Bắc Phi, Nam Á (nếu đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn Halal), châu Phi, Nam Mỹ (ngoại trừ Brazil)… 

Theo VASEP, trên thị trường thế giới, Việt Nam có lợi thế là nước duy nhất hiện nay có thể cung ứng cá tra với khối lượng lớn, quanh năm, giá thành thấp hơn nhiều so với cá hồi, cá tuyết hay các loài cá thịt trắng khác.

Bên cạnh đó, các nhà máy chế biến cá tra tại ĐBSCL hiện đã đạt chuẩn quốc tế về an toàn thực phẩm, kiểm soát kháng sinh, truy xuất nguồn gốc, đủ năng lực chế biến sâu để tạo ra các dòng sản phẩm đa dạng phù hợp từng thị trường.